Count Michael Korvin-Kossakovski

Міхал Касакоўскі (23 ліпеня 1733, г. Каралявец — 18 студзеня 1798) — дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, пісар скарбовы літоўскі, падстолі ковенскі, кашталян віцебскі (1781—1787), ваявода віцебскі (1787—1794) і браслаўскі (1794—1795). Кавалер ордэнаў Белага Арла і Святога Станіслава.

Біяграфія

Паходзіў са шляхецкага роду Касакоўскіх герба «Слепаўрон». Старэйшы з чатырох сыноў стольніка жамойцкага і стражніка ковенскага Дамініка Касакоўскага (1711—1743) і Марыяны з Забелаў. Малодшыя браты — кашталян інфлянцкі Антоній, біскуп інфлянцкі Юзаф Казімір і апошні гетман вялікі літоўскі Шыман Марцін Касакоўскі.

Служыў у войску. У 1764 годзе Міхал Касакоўскі быў абраны паслом ад Ковенскага павета на элекцыйны сойм, дзе падтрымаў выбранне на польскі каралеўскі прастол Станіслава Аўгуста Панятоўскага. Ковенскі падстолі з 1761, пісар скарбовы літоўскі ў 1765—1781, кашталян віцебскі ў 1781—1787 і ваявода ў 1787—1794, ваявода браслаўскі з 1794. У 1766—1775 гадах член Скарбовай камісіі ВКЛ.

У 1781 атрымаў ад аўстрыйскай імператрыцы Марыі Тэрэзіі графскі тытул.

У 1788 годзе быў выбраны паслом на Чатырохгадовы сойм.

Праціўнік канстытуцыі 3 мая 1791 года. Быў уключаны ў спіс польска-літоўскіх паслоў і сенатараў, складзены ў 1792 годзе расійскім паслом Якавам Булгакавым, якія выступалі супраць рэфармавання ладу Рэчы Паспалітай.

У 1792 годзе ваявода віцебскі Міхал Касакоўскі быў прызначаны саветнікам генеральнай канфедэрацыі Вялікага Княства Літоўскага ў складзе Таргавіцкай канфедэрацыі. У 1794 годзе быў прызначаны першым ваяводай браслаўскім. У тым жа 1794 годзе Міхал Касакоўскі стаў маршалкам Трыбунала Вялікага Княства Літоўскага, але праз пачатак паўстання пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касцюшкі не заняў гэтую пасаду.

У студзені 1798 года 64-гадовы Міхал Касакоўскі памёр, быў пахаваны ў радавым маёнтку Касакоўскіх — Вайткушках.

Сям’я

Быў у шлюбе з Барбарай з Зібергаў (пам. 1811), ад якой меў сына — Юзафа Дамініка (1771—1840), лоўчага вялікага літоўскага і зяця Станіслава Шчэнснага Патоцкага.

Літаратура

• Касакоўскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; маст. З. Э. Герасімовіч. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 792 с. — ISBN 985-11-0378-0 (т. 2), ISBN 985-11-0315-2.
• Polski Słownik Biograficzny, tom XIV, 1968—1969 (artykuł Edmunda Rabowicza)

Mykolas Kosakovskis (1733 m. liepos 23 d. – 1798 m. sausio 18 d.) – LDK valstybinis veikėjas, Lietuvos iždo raštininkas, Kauno pastalininkas, Vitebsko kaštelionas (1781–1787), Vitebsko (1787–1794) ir Braclavo vaivada (1794–1795). Baltojo erelio ordino ir Švento Stanslovo ordino kavalierius.

Biografija

Kilo iš Lietuvos bajorų Kosakovskių giminės, herbo „Slepovron“ savininkas. Žemaitijos stalininko ir Kauno sargybinio Dominyko Kosakovskio (1711–1743) ir Marijanos Zabielaitės vyresnysis iš keturių sūnų. Jaunesnieji broliai – Livonijos kaštelionas Antanas, Livonijos vyskupas Juozapas Kazimieras ir paskutinis Lietuvos didysis etmonas Simonas Martynas.

1764 metais Mykolas Kosakovskis buvo išrinktas pasiuntiniu nuo Kauno pavieto į elekcinį seimą, kur palaikė Stanislovo Augusto Poniatovskio išrinkimą į Lenkijos karaliaus sostą. 1781 metais gavo Vitebsko kašteliono pareigybę. 1787 metais Mykolas Kosakovskis buvo paskirtas Vitebsko vaivada. 1788 metais buvo išrinktas pasiuntiniu į Ketverių metų seimą.

1791 metų gegužės 3 d. konstitucijos priešininkas. Buvo įtrauktas į pasiuntinių ir senatorių sąrašą, sudarytą 1792 metais Rusijos pasiuntinio Jakobo Ivanovičiaus Bulgakovo, pasisakiusių prieš ATR tvarkos reformavimą.

1792 metais Vitebsko vaivada Mykolas Kosakovskis buvo paskirtas LDK generalinės konfederacijos patarėju Targovicos konfederacijos sudėtyje. 1794 metais buvo paskirtas pirmuoju Braclavo vaivada. Tais pačiais metais Mykolas Kosakovskis tapo Lietuvos Tribunolo maršalka, bet dėl Tado Kostiuškos sukilimo pradžios nėjo tų pareigų.

1798 metų sausį 64-metis Mykolas Kosakovskis mirė, buvo palaidotas Kosakovskių giminė koplyčioje – Vaitkuškyje.

Šeima

Buvo vedęs Barborą Zyberg (m. 1811), nuo santuokos su kuria turėjo sūnų – Lietuvos didijį medžioklį Juozapą Dominyką (1771–1840) ir marčios tėvą Stanislovą Feliksą Potockį.

Literatūra

Polski Słownik Biograficzny, tom XIV, 1968–1969 (artykuł Edmunda Rabowicza)

Michał Korwin-Kossakowski, herbu Ślepowron (ur. 23 lipca 1733 w Królewcu, zm. 18 stycznia 1798 w Wojtkuszkach) – wojewoda witebski i brasławski, pisarz skarbowy litewski, podstoli kowieński, w 1784 roku odznaczony Orderem Orła Białego, kawaler Orderu Świętego Stanisława, marszałek sądów kapturowych powiatu kowieńskiego w 1764 roku.

Pochodził ze znanego litewskiego rodu, syn stolnika żmudzkiego Dominika (zm. 1743). Jego braćmi byli biskup inflancki Józef, hetman Szymon oraz kasztelan inflancki Antoni.

W 1764 roku był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego z powiatu kowieńskiego. W 1781 uzyskał nominację na kasztelana witebskiego, w 1787 został wojewodą witebskim. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego. Występował jako przeciwnik Konstytucji Trzeciego Maja. Figurował na liście posłów i senatorów posła rosyjskiego Jakowa Bułhakowa w 1792 roku, która zawierała zestawienie osób, na które Rosjanie mogą liczyć przy rekonfederacji i obaleniu dzieła 3 maja. W 1792 roku wybrany został konsyliarzem z Senatu konfederacji generalnej litewskiej w konfederacji targowickiej, delegowany do sądów ultimae instantiae i do Komisji Skarbowej Wielkiego Księstwa Litewskiego. W 1794 objął nowo utworzony urząd wojewody brasławskiego, został też desygnowany na marszałka Trybunału Litewskiego; tego ostatniego urzędu nie objął z powodu wybuchu insurekcji kościuszkowskiej.

Został pochowany w kościele pod wezwaniem Zbawiciela w Wojtkuszkach; był fundatorem tego kościoła. Jego synem (z małżeństwa z Barbarą z Zyberków, I voto Tyzenhausową, zmarłą w 1811) był Józef Dominik (1771–1840), zięć Szczęsnego Potockiego i pułkownik WP.

Przypisy

• Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki, Wojsko Wielkiego Księstwa Litewskiego, Kraków 1999, s. 75, Kawalerowie i statuty Orderu Orła Białego 1705-2008, 2008, s. 231.
• Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, s. 57.
• Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 309.
• Łukasz Kądziela, Między zdradą a służbą Rzeczypospolitej. Fryderyk Moszyński w latach 1792-1793, Warszawa 1993, s. 46, Сборник Русского исторического общества, t. 47,Petersburg 1885, s. 271.
• Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 64 + dod., s. 586.
• Korwin Kossakowski S., Trzeci Maj i Targowica, Kraków 1890, s. 129.
• Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne. 1792, no 63, s. 580.
• Polski Słownik Biograficzny, tom XIV, 1968–1969 (artykuł Edmunda Rabowicza)